Celfyddydau Mynegiannol

Sut y gall sesiynau celf mynegiannol ymwneud â phedwar pwrpas y cwricwlwm     (Donadlson, 2015)?

Cyfeiriwyd y term celfyddydau mynegiannol at gyfranogi mewn ystod o weithgareddau sy'n caniatáu mynegiant creadigol a dychmygus, megis cerddoriaeth, celf, symudiad creadigol a drama. Mae'r celfyddydau creadigol yn ymgysylltu â meddyliau, cyrff a synhwyrau plant (Thompson, 2015).

Cynhyrchais fidio i esbonio beth yw’r celfyddydau mynegiannol:

                                          https://splice.gopro.com/v?id=qrr5p5 

Mae'r celfyddydau yn rhan fawr o'n cwricwlwm, gallai hyn fod oherwydd bod plant yn cysylltu â chelfyddydau mynegiannol fel mynegiant gweithredol o'u profiadau. Maent yn cymryd rhan mewn dawns, cân a chelf mewn ymateb i'r cyfleoedd a ddarperir ac mae eu hymadroddion artistig yn ceisio creu ystyr o'r profiadau hyn (Narey, 2008).

Mae Ganim (2013) yn esbonio sut mae'r celfyddydau yn hanfodol mewn bywyd. Gallant lunio a diffinio pwy ydym ni a sut yr ydym yn deall ein hunain. Mae'n drafferthus bod y celfyddydau mewn rhai ysgolion yn cael eu hystyried yn ddiangen yn fwyfwy. Mae dawns, drama, cerddoriaeth a chelfyddydau gweledol yn hanfodol i ymgysylltu diwylliannol a datblygiad personol.

Yn yr ystafelloedd dosbarth, dylai athrawon darparu gweithgareddau artistig sy'n annog plant i gyfathrebu a chynrychioli syniadau trwy berfformiadau creadigol, cerddorol a symudiad a'r celfyddydau gweledol. Mae plant ifanc yn cyfuno sgiliau a gweithredoedd hanfodol o'r meysydd corfforol, iaith a gwybyddol wrth fynegi eu hunain yn y celfyddydau creadigol. Ar gyfer plant ifanc yn y blynyddoedd cyn-ysgol, mae celf a chof yn hynod o goncrid a phenodol (Bruner, 1966).

Y ddadl fwyaf ar gyfer cynnwys y celfyddydau mewn addysg yw eu bod yn meithrin sgiliau trosglwyddadwy ac yn hybu cyflawniad academaidd cyffredinol, gan arwain at gyfleoedd gwaith gwell yn y dyfodol, gwell lles a hunan-barch (Coppi, 2017).

Cytunwyd Graham Donaldson gyda’r pwyntiau yma, ac felly fe wnaeth o ychwanegu ‘Expressive arts’ fel un o’r chwe Maes Dysgu a Phrofiad.

Nodwyd y gall ysgolion ac athrawon annog plant a phobl ifanc i ddatblygu eu gwerthfawrogiad a'u talentau creadigol a'u sgiliau artistig a pherfformio trwy'r Maes Dysgu a Phrofiad Celfyddydau Mynegiannol. Mae'r celfyddydau mynegiannol yn darparu cyfleoedd i archwilio meddwl, mireinio a chyfleu syniadau, ennyn meddwl, dychymyg a synhwyrau'n greadigol. Maent hefyd yn hyrwyddo archwilio materion hunaniaeth bersonol a diwylliannol. Mae ymgysylltu â'r celfyddydau mynegiannol yn gofyn am gais, dyfalbarhad a sylw manwl i fanylion, galluoedd sydd â manteision ar draws dysgu'n ehangach (Donaldson, 2015).

O ran pedwar pwrpas y cwricwlwm newydd, credau Donaldson y dylai dysgwyr fod yn:

·        Dysgwyr galluog ac uchelgeisiol.

Mae'r celfyddydau yn cysylltu gyda hwn. Dywed de Vries (2016) gall y celfyddydau helpu plant i wneud synnwyr o'u hemosiynau a datblygu syniadau newydd i'w mynegi eu hunain, sydd o ganlyniad yn datblygu uchelgais. Er enghraifft, efallai y bydd plant cerddorol yn canfod eu "lle hapus" pan fyddant yn chwarae caneuon iddyn nhw eu hunain sy'n adlewyrchu eu hemosiynau. Neu efallai y bydd y dawnsiwr yn gallu mynegi eu hemosiynau yn well trwy symudiad corfforol yn hytrach na llais.

·         Unigolion hyderus a iachus.

Yn amlwg, mae codi o flaen cynulleidfa yn cymryd hyder. Mae astudiaethau gan Taylor a Andrews (2012) wedi dangos bod cydberthyniad uniongyrchol rhwng perfformio a hyder cymdeithasol.

Gall y celfyddydau perfformio helpu plant i oresgyn pryderon. Drwy fynd ar y llwyfan, gan roi perfformiad llwyddiannus a derbyn adborth cadarnhaol, darperir sicrwydd i blant, ac o ganlyniad bydd yn fwy tebygol o gredu yn eu hunain yn y dyfodol (Ganim, 2013).

Mae amlygiad i gerddoriaeth yn caniatáu mynediad hawdd i blant i'w emosiynau gan eu bod yn cael eu defnyddio i newid yn gyson mewn teimladau ac emosiynau trwy ganeuon. Bydd plant yn fwy tebygol o fod yn hyderus i leisio unrhyw bryderon sydd ganddynt (de Vries, 2016).

·         Dinasyddion gwybodus a foesegol.

Mae'r celfyddydau yn cynyddu ymdeimlad unigolyn o berthyn neu atodiad i gymuned. Mae'r atodiad hwn yn annog eich plentyn i gymryd rhan mewn gweithgareddau cymdeithasol a chreadigol wrth deimlo'n rhan o gymuned fwy (Taylor a Andrews, 2012). Trwy wneud hwn, fe fydd plentyn yn dod yn fwy ymwybodol o’i gymuned a’r byd, ac o ganlyniad yn ddinasyddion gwybodus a foesegol. Bydd eich plentyn yn dysgu am ymddiriedaeth a datblygu sgiliau rhyngbersonol a chyfeillgarwch (Bruner, 1966).

·         Cyfranwyr creadigol a fentrus.

Mae'r celfyddydau mynegiannol yn ffynnu ar greadigrwydd. Er mwyn creu darn o gerddoriaeth ddiddorol neu bortreadu cymeriad realistig, mae angen i fyfyrwyr fanteisio ar eu creadigrwydd mewnol (Ganim, 2013). Mae darganfod talentau a galluoedd, a rhoi'r sgiliau hynny i'w defnyddio, yn ffordd wych o hybu creadigrwydd. Mae disgyblion sy'n dod o hyd i lwyddiant ac angerdd yn eu cyflawniadau creadigol yn fwy tebygol o chwilio am ffyrdd newydd a gwahanol o ymgysylltu â'u hiaith greadigol yn y dyfodol (Thompson, 2015).

O ran brofiad personol, tyfais i lan gyda'r celfyddydau mynegiannol. Ymunais i mewn i grwp theatre rhwng yr oedrannau 3-15, chwaraeais i'r piano a'r delyn hyd at gradd 7 a 4 a chystadlais i yn eisteddfodau pob blwyddyn yn yr ysgol. Mae neud hwn wir wedi helpu gyda fy hyder a fy mrwdfrydedd. Perfformiais i bron pob mis o flaen cynulleidfa sydd wedi rhoi'r gallu i fi i siarad yn gyhoeddus yn hyderus, credaf hefyd bod wneud hwn wedi rhoi'r sgiliau i fi i cyflawni cyflwyniadau llwyddiannus yn y brifysgol.

Cyfeiriadau

Bruner, J. (1966). A study of thinking: performing arts and education. New York: Wiley.

Coppi, A. (2017). SEEING MUSIC, MUSIC TO SEE—Interdisciplinary Relations between Musical and Visual Art Education in Italian Pre-School and Primary School. Proceedings, 1(9), p.1079.

de Vries, P. (2016). Teaching primary school music: coping with changing work conditions. Music Education Research, 20(2), pp.201-212.

Donaldson, G. (2015). [online] Successful Futures. Available at: http://gov.wales/docs/dcells/publications/150225-successful-futures-en.pdf [Accessed 6 Apr. 2018].

Ganim, B. (2013). Art & healing. [Brattleboro, Vermont]: Echo Point Books & Media.

Taylor, R. and Andrews, G. (2012). The arts in the primary school. London: Routledge.

Thompson, Y. (2015). Arts Immersion: Using the arts as a language across the primary school curriculum. Australian Journal of Teacher Education, 40(40).