Sut y gall dysgu traws-gwricwlaidd gael effaith ar addysg cynradd?

Cafodd y Cwricwlwm Cenedlaethol ei cyflwyno yn ddilyn y Education Reform Act 1988. Roedd hyn yn cynnwys ‘a subject-based approach’ a oedd yn amlinellu y gwybodaeth, sgiliau ac dealltwriaeth ddylai phlant cael ei ddysgu o fewn pwnc arbennig.  Yn cynnwys targedau cyrhaeddiad a fydd y phlant yn cael ei ‘mesur’ yn eu herbyn (Lowe and Harris, 2014). Mae’r Cwricwlwm Cenedlaethol yn nodi’r amcanion, pwrpas a cynnwys ar gyfer Saesneg, Mathemateg, Gwyddoniaeth, Celf a Ddylunio, Dinasyddiaeth, Cyfrifiadurol, Dylunio a Technoleg, Dearyddiaeth, Hanes, Cerddoriaeth ac Addysg Gorfforol ar gyfer phob cyfnod allweddol (Lowe and Harris, 2014).

Mae yna ymagwedd traws-gwricwlaidd i’r Cwricwlwm Cenedlaethol. Wrth ddysgu phob pwnc mewn modd arwahanol yn gallu cyflwyno ffiniau anhyblyg rhwng pwnciau, effallai na fydd phlant yn gallu adnabod fel artiffisial ac felly na fyddent yn trosglwyddo eu dysgu rhwng meysydd pynciau (Lowe and Harris, 2014). Wnaeth rhai ysgolion ceisio diwygio’r cydbwysedd trwy defnyddio ymagwedd traws-gwricwlaidd yn hytrach na dysgu mewn modd arwahanol. Mae Lowe a Harris (2014) yn ddweud ‘In using a cross-curricular approach it is important to ensure that there is a breadth across the curriculum and that all the necessary curriculum objectives are taught.’ Mae hyn yn bwysig oherwydd mae dal yn hanfodol i ddilyn y Cwricwlwm Cenedlaethol i sicrhau bod yr amcanion yn cael ei cwrdd. Er hynny mae dysgu traws-gwricwlaidd yn gallu cael effaith cadarnhoal ar addysg gynradd oherwydd mae datblygu sgiliau newydd ac yn ffordd newydd o ddysgu a gall fod o fudd i athrawon a’r phlant.

Mae Barnes (2011) yn dadlau bod ddysgu yn traws-gwricwlaidd yn ddisgwydd pan mae sgiliau, gwybodaeth ac agwedd o sawl gwahanol disgyblaethau yn cael ei cymhwyso mewn un thema, problem, syniad neu profiad. Mae dulliau traws-gwricwlaidd yn cael bod yn effeithiol mewn ddysgu ac ymchwilio atebion moesegol, adeiladu unigolyn a cymhelliant grwp (Barnes, 2011). O fewn ei lyfr mae Barnes (2011) yn siarad am beth mae ymarfer traws-gwricwlaidd dda yn edrych fel? Mae Barnes (2011) yn ddweud bod unrhyw cwricwlwm sydd yn egnio, ysgogi, profocio, chynnal dysgu o ansawdd uchel, ddysgu denfyddiol yn gwneud gwaith dda. ‘This book is not written to suggest that all teaching and learning should be cross-curricular. I claim rather that cross-curricular methods are a means of promoting learning that are highly motivating for some, even most, children’ (Barnes, 2011). Felly mae Barnes (2011) yn ddweud bod dysgu traws-gwricwlaidd yn ffordd dda o ddysgu ac gallu bod o fudd i phlant. Roeddwn yn hoffi pan darllenais yn ol Barnes (2011) mae unrhyw pwnc yn gallu bod yn addas ar gyfer ddysgu yn traws-gwricwlaidd.

Technoleg

Mae Twining (2014) yn siarad am defnyddioldeb technoleg digidol ar draws y cwricwlwm (TGCh), gan ddweud bod TGCh wedi cael effaith ar bron phob disgyblaeth o fewn y byd tu allan i’r ysgol. Mae Twining (2014) yn awgrymu ei fod yn rhesymol i ddweud ddylai pynciau rydym yn ddysgu yn yr ysgol cysylltu gyda disgyblaethau tu allan i’r allan, ac felly os mae TGCh wedi newid y disgyblaeth yma, ddylai hefyd newid y cwricwlwm ar gyfer y pwnc yna. Mae TGCh yn darparu ni gyda stratagaethau ychwangol ar gyfer ddysgu: mae’n ymestyn pedagogy. Er enghraifft, mae bwrdd gwyn rhyngweithiol yn alluogi ni i symud o ‘teacher-dominated form’ sydd yn ddysgu y dosbarth i gyd i un sydd yn llawer fwy rhyngweithiol ax deinamig (Twining, 2014). Felly mae datblygiad technoleg wedi cael effaith cadarnhoal ar gyefr addysg gynradd oherwydd mae cynnig llawer fwy o cyfleodd. Rydym yn gallu, chwilio am gwybodaeth yn gyflymach, cyflwyno gwaith ac rhannu ei gwaith.

O fewn adroddiad Donaldson (2015) ‘successful futures’ mae ef yn amlygu bod yna amrywaieth o cymwyseddau a sgiliau sydd yn sylfaen ar gyfer ddysgu sydd yn hanfodol er mwyn gallu cyfranogi yn llwyddiannus ac hyderus mewn y byd modern. Mae blaenoriaeth wedi cael ei rhoi i llythrennedd ac rhifedd o fewn y Cwricwlwm Cymraeg trwy yr ‘National Literacy and Numeracy Framework’ (LNF). Roedd casgliad o’r canfyddiadau o’r adolygiad wedi pwysleisio bod cymhwysedd digidol (CD) yn sylfaenol i ddysgu a bywyd a ddylai CD derbyn statws tebyg o fewn y cwricwlwm fel llythrennedd ac rhifedd. Felly mae Donaldson (2015) yn cynnig dylai llythrennedd, rhifedd ac cymhwysedd digidol fod yn gyfrifoldeb traws-gwricwlaidd ar gyfer holl athrawon a pobl sy’n gweithio gyda phlant a phobl ifanc. Mae Donaldson (2015) yn ddweud;

Llythrennedd - “Competence in literacy, including competence in the spoken word, syntax and spelling, is essential for learning across the curriculum” Mae angen i phlant a pobl ifanc derbyn y cyfle i esbonio feddwl, archwilio ac trafod syniadau a defnyddio sgiliau iaith at lefel briodol.

Rhifedd - “Similarly, numeracy, including arithmetical and data-handling skills, is deployed widely across the curriculum, and competence in numeracy is essential for independent living and work.” Mae angen I phlant ac pobl ifanc cael yr cyfle i dyfnhau ei dealltwriaeth o rhif i atgyfnerthu ac defnyddio ei sgiliau rhifedd mewn cyd-destunau gwahanol.

Cymhwysedd Digidol – “Digital competence plays an increasingly powerful role in the lives of children and young people, for communication, networking, information, leisure and entertainment as well as for an increasing range of transactions and educational applications.”

(Donaldson, 2015)

   

Yn ystod ein seminars, cawsom y cyfle i cynllunio gwers sydd yn addas ar gyfer phlant yn flwyddyn 2. O fewn partneriaid, derbynodd ni chopi o cynllun ddysgu wers sydd yn cael ei ddefnyddio ar y cwrs PGCE. Roedd angen i ni cynllun gwers yn ddilyn y thema o Galan Gaeaf. Roedd ein wers yn traws-gwricwlaidd oherwydd roedd ni’n cynnig sgiliau llythrennedd, rhifedd ac cymhwysedd digidol. Roedd rhaid cynnig tasg felly es ni cynnig tasg creadigol oherwydd er mwyn mynd gyda ein wers, sydd yn sgil ychwanegol. Ein syniad oedd i ddysgu siapau 2D (Rhifedd). I ddechrau fe ddefnyddiodd cyflwyniad point pwer i ddangos lluniau o calan Gaeaf, siapau fyddaf yn dysgu ac enghraifft o’r dasg (Cymhwysedd digidol). Fe ddysgom nhw am hanes Calan Gaeaf ac dysgu enwau’r siapau (Llythrennedd). Ar gyfer ein dasg creadigol roedd rhaid iddi nhw creu wyneb ar pwpen gan denfyddio’r siapau wnaeth nhw newydd ddysgu. Fe cynnigodd siapau fwy heriol hefyd er mwyn rhoi’r opswin i’r ‘phlant’ gallu herio ei hunain. Roedd y wers yma defnyddiol iawn i mi oherwydd roeddwn yn gallu weld sut i cynllunio wers ac ymgorffori y sgiliau traws-gwricwlaidd mewn i un wers. Dwi wedi atodi chopi or cynllun ddysgu.

Cyfeiriadau

Barnes, J. (2011) Cross-curricular learning 3-14. 2nd edn. London: Sage publications.

Donaldson, G. (2015). Successful Futures. Independent review of the curriculum and assessment arrangements in Wales.

Harris, K. and Lowe, S. (2014). Short, Medium and Long-Term Planning. In Cooper, H. eds. Professional Studies in Primary Education. 2nd ed. London: SAGE, pp. 57.

Twining, P. (2014) Unpacking ICT. In Cremin, T. and Arthur, J. eds. Learning to teach in Primary Schools. 3^rd ed. Oxon: Routledge, pp.521-2