Sut allai dysgu trawsgwricwlaidd i raddau effeithio ar addysg gynradd?

Sut allai dysgu trawsgwricwlaidd i raddau effeithio ar addysg gynradd?

     

Mae’r ymagwedd trawsgwricwlaidd wrth ddysgu yn cael ei ymddangos wrth ganolbwyntio ar nodweddion gwahanol megis sgiliau, dealltwriaeth a gwybodaeth o fewn nifer o bynciau. Mi fydd yr agwedd pedagogaidd yma yn cymhell ffordd o ddysgu sy’n croesawi ac yn ymchwilio o fewn i bynciau’n fwy eang wrth ddefnyddio amrywiaeth o ddulliau (Savage, 2010).

Mae fidio yma’n dangos beth ydy dysgu trawsgwricwlaidd a’i manteision ac anfanteision.

https://www.youtube.com/watch?v=YcacGpY4lyk

(Jones, 2017)

    O fewn ysgolion mae pwyslais enfawr ar ddysgu i gyffwrdd ar bob un maes dysgu. Mae saith maes dysgu yng Nghymru ar y foment, ond yn fuan mi fydd cwricwlwm Donalson yn cael ei gyflwyno i addysg ac y mae’r cwricwlm yma ond yn cynnwys chwech maes dysgu. Y chwech maes dysgu yw “Expressive arts, Health and well-being, Humanities, Languages, literacy and communication, Mathematics and numeracy, Science and technology” (Donaldson, 2015). Gweler bod y pynciau yma’n llawer fwy eang o ran dysgu yn hytrach na pynciau ffurfiol megis saesneg, mathemateg a phynciau unigol, spesifig. Mae’r llwybr o ddysgu medru arwain i nifer o ffyrdd yn wahannol i ddilyn un criteria penodol; Mae modd dysgu nifer o meysydd gwahannol o fewn ffyrf prosiect neu ymchwil yn lle tafleni gwaith yn unig neu dysgu o lyfr testun.

     Cefnogai Donaldson dysgu trawsgwricwlaidd wrth iddo gynllunio cyfrifoldebau trawsgwricwlaidd. Mae tair cyfrifoldeb yn cael ei nodi o fewn ei adroddiad; sef Llythrenedd, Rhifedd a Chymhwysedd Digidol. Dywed Donalson “that literacy, numeracy and digital competence should be Cross-curriculum Responsibilities for all teachers and people who work with children and young people. The curriculum structure needs to ensure that children and young people develop high levels of competence in these aspects and have frequent opportunities to develop, extend and apply them across the curriculum” (Donaldson, 2015). Gweler o hyn taw brif amcanion cwricwlwm Donaldson ydy hybu gweithio’n drawsgwricwlaidd a phwysleisio gwella ar sgiliau a phrofiadau bywyd yn lle pwysau pynciau unigol. Mae cefnogaeth i raddau helaeth gan nifer o ffynonellau gwahanol wrth ystyried dysgu trawsgwricwlaidd. Wrth drafod manteision gan Donaldson mae Kerry (2015) hefyd yn ei chefnogi wrth ymchwilio i astudiaeth sydd o blaid i ddysgu’n drawsgwricwlaidd gan Jane Johnston. Dywed o fewn cam allweddol un yn yr ysgol gynradd bod “Learning is best acquired through motivating experiences” (Johnston, 2015) sydd yn cefnogi Donaldson wrth ddangos taw dysgu drwy brofiad ac ymchwil yn lle darllen ffurfiol sy’n manteisio dysgu plant orau. Hefyd dywed Johnston “Learning is best acquired through effective peer interaction. Learning requires effective adult support and interaction” (Johnston, 2015) Dengys fod gweithio gydag eraill yn hytrach na’n draddodiadol ac yn unigol yn gweithio’n well ac hefyd yn pwysleisio ar gyfraniad yr athro/ymarferwr o fewn y broses wrth ei ystyried yn bwysig.

      Wrth edrych ar ochr gwahanol gwelwn gall ddysgu trawsgwricwlaidd nid dim ond manteisio ar blant a’i dysgu, ond ar y llaw arall gall fod yn heriol i athrawon wrth gynllunio gwersi. Rhaid ystyried amgylchedd o fewn dosbarth er mwyn sicrhau bod y plant medru ymchwilio i’w dymuniad, cytunai Hadow efo’r syniad yma gan nodi yn eu adroddiad “What is necessary is that the curriculum of the school should make every use of the environment of the pupils” (Hadow, 1931). Gweler yma fod Hadow yn pwysleisio ar ddefnydd yr amgylchedd gan y disgyblion ac yn ffocysu ar ddysgu arweiniol gan y plant eu hunain o fewn amgylchedd addas ac effeithiol. Felly gwelwn fod llawer o bwyslais ar athrawon sicrhau fod y dosbarth a’r amgylchedd yn berffaith i strwythuro dysgu llwyddianus ond yn anffodus nid oes gan bob ysgol mynediad i rhai adnoddau neu ardaloedd anghenreidiol oherwydd rhesymau megis arian neu lleoliad. Mae athrawon/ymarferwyr yn treulio llawer o amser yn cynllunio gwersi a chynllun y dosbarth er mwyn sicrhau bod y gweithgareddau sy’n cael eu darparu yn ffitio i bob maes dysgu ac yn addas, gweler yn y fidio yma beth y mae Paula Parkinson a holl athrawon yr ysgol gynradd yn ystyried wrth ddarparu a dysgu i’w ddisgyblion:

https://www.youtube.com/watch?v=3KpPS_q8FKc  

(Parkinson, Kelly and Furlong, 2014)

    

Cefais y cyfle profi dysgu trasgwricwlaidd i ddisgyblion yn fy nosbarth i yn y brif ysgol. Roedd cyfle i mi gynllunio gwers a’i ddysgu i grwp o ddisgyblion efo partner. Roedd rhaid llenwi taflen strwythr gwers gan y PGCE; Roedd hyn yn ddefnyddiol oherwydd roedd modd gweld yn union faint o meysydd sydd rhaid i athrawon ei ystyried wrth gynllunio gwers. Dyma rhan o’r taflen yn dangos beth oedd rhaid ystyried wrth gynllunio.

    Gwelwch ym mocs yr ail cwestiwn roedd rhaid sicrhau bod sgiliau llythrennedd, rhifedd a chymhwysedd digidol yn cael ei ddysgu o fewn y tasg. Rhaid i athrawon feddwl yn hir am wersi a sicrhau cynllunio manwl wrth ystyried dysgu plant a sicrhau eu bod yn ychwanegu popeth sydd rhaid dysgu. Wrth ddysgu o brofiadau personol; Gwelaf fod dysgu trawsgwricwlaidd yn effeithiol iawn wrth iddi adael i blant arwain eu dysgu eu hun o fewn y dosbarth a chael y cyfle i mynegi eu hunain yn greadigol, ond ar y llaw arall mi fydd llawer o waith ychwanegol i athrawon wrth gynllunio ac efallai bydd angen hyfforddiant ar syt i ddysgu’n wahanol i ddulliau traddodiadol y maent yn arfer iddi.

Donaldson, G. (2015). Successful Futures Independent Review of Curriculum and Assessment Arrangements in Wales. [ebook] Wales: Graham Donaldson, p.39-40. Available at: http://file:///Users/amypippen/Downloads/Donaldson%20Report%20-%20Successful%20Futures%20-%20Independent%20Review%20of%20Curriculum%20and%20Assessment%20Arrangements%20in%20Wales%20(3).pdf [Accessed 9 Nov. 2017].

Hadow, W. (1931). Report of The Consultative Committee on THE PRIMARY SCHOOL. [online] London: HIS MAJESTY'S STATIONERY OFFICE, p.xxiii. Available at: http://www.educationengland.org.uk/documents/hadow1931/hadow1931.html [Accessed 13 Nov. 2017].

Johnston, J. (2015). The cross-curricular approach in Key Stage 1. In: T. Kerry, ed., Cross-Curricular Teaching in The Primary School Planning and Facilitating Imaginative Lessons, 2nd ed. New York: Routledge, p.58.

Jones, C. (2017). Cross Curricular Teaching. [video] Available at: https://www.youtube.com/watch?v=YcacGpY4lyk [Accessed 13 Nov. 2017].

Kerry, T. (2015). Cross-Curricular Teaching in The Primary School Planning and Facilitating Imaginative Lessons. 2nd ed. New York: Routledge, p.58.

Parkinson, P., Kelly, J. and Furlong, J. (2014). Cross-Curricular Teaching and Learning. [video] Available at: https://www.youtube.com/watch?v=3KpPS_q8FKc [Accessed 13 Nov. 2017].

Savage, J. (2010). Cross-curricular teaching and learning 5: Definitions. [ebook] Jonathan Savage. Available at: http://www.jsavage.org.uk/research/cross-curricular-teaching-and-learning-5-definitions/ [Accessed 13 Nov. 2017].